وب سایت رسمی مجمع جهانى تقريب مذاهب اسلامى

به گزارش خبرنگار حوزه اندیشه خبرگزاری تقریب، «حامد رستمی نجف آبادی» عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی، در نشست سه شنبه های تقریبی ضمن تسلیت ایام سوگواری سالار و سرور شهیدان امام حسین (ع)، ایام محرم را فرصتی برای ایجاد وحدت و تقریب بر اساس سیره اهل بیت (ع) دانست و گفت: ما همواره شاهد ارادت اهل سنت نسبت به اهل بیت(علیهم السلام) در این ایام بوده ایم و آنان همواره در کنار شیعیان در این ایام به سوگ نشسته اند.
 
وی در ادامه با اشاره به اهمیت فقه مقارن در جهان اسلام، گفت: در قدیم به فقه مقارن علم الخلاف می‌گفتند، هدف این فقه، نزدیک کردن مذاهب اسلامی با یکدیگر و بیان مبانی مشترک مذاهب و تأکید بر روی نقاط اشتراک است.
 
عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی ادامه داد:ما در فقه مقارن سه روش بحث داریم، درون مذهبی یعنی نظریات فقهای یک مذهب چه شیعه و چه سنی بیان می‌شود و مذاهب خمسه مورد بحث قرار نمی گیرد؛ کتاب مختلف الشیعه علامه حلی از این دسته است.

 
وی گفت: در دوران شیخ شلتوت، فقه مقارن در عرصه قانون گذاری به منصه ظهور رسید، فتواهایی که توسط شیخ محمود شلتوت به مصر وارد شده است، مخصوصا در زمینه فقه مقارن در واقع عقلایی و بر اساس حفظ کیان خانواده بوده است، فقه مقارن در قانون مصر و عرصه بین الملل هم آوازه داشته است.

رستمی نجف آبادی در ادامه به تاریخچه فقه مقارن اشاره کرد و گفت:تاریخچه فقه مقارن به قرن دوم هجری برمی گردد، در آن زمان 138مذهب وجود داشته است، در قرن سوم در مکتب فقهی امام محمد باقر(ع) و امام جعفر صادق(ع)، روش مقارن تطبیقی  وجود داشته که خیلی از امامان اهل سنت نیز در این مکتب فقهی کسب فیض کرده اند و شاید بتوان گفت، زمان این دو امام دوران تکامل فقه مقارن بود و علمای اهل سنت هم این را قبول دارند.

وی در ادامه به فواید فقه مقارن اشاره کرد و گفت: امام خمینی(ره) در کتاب الرسائل خود یکی از شرایط اجتهاد را بررسی و تحلیل فتاوی و اخبار اهل سنت می دانند و بیان می کنند که این اقدام به مجتهد در فهم احکام کمک می کند.
 

عضو هیئت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی افزود: آیت الله بروجردی معتقد بودند که فقه شیعه  همچون حاشیه ای بر فقه اهل سنت است، به عبارتی اگر بخواهیم حاشیه را بفهمیم باید متن اصلی کار را خوب بفهمیم.

وی خاطر نشان کرد: برخی بر این اعتقادند که اجتهاد بدون فقه مقارن اجتهادی ناقص است، پس پویایی فقه، در گرو فقه مقارن است و یکی از فواید فقه مقارن کشف موارد خلاف و اسباب آن است؛ باید اینگونه جابیفتد که من به عنوان فردی از اهل سنت یا شیعه از حکمی پیروی می کنم و این حکم منبعی دارد.

رستمی نجف آبادی گفت:کشف موافقات و اشتراکات  از دیگر فواید فقه مقارن است، قریب به 90 درصد احکام اساسی در مذاهب مختلف اسلام با هم مشترک است و تفاوتهای ناچیزی دارند، به عبارت دیگر ما در مورد ضروریات حدود 100 درصد و در فروع دین 90 درصد مشترکات داریم.

وی ادامه داد: فایده دیگر فقه مقارن، تقریب و وحدت عملی بین پیروان مذاهب است؛ یکی از برترین راهکارهای وحدت واقعی بین مسلمانان و فقهای مذاهب مختلف اسلامی، گسترش فقه مقارن در بین مراکز فهقی از جمله دانشگاهها و حوزه های علمیه، از جمله  جامعه المصطفی، مدرسه عالی شهید مطهری و ... و تدریس آن توسط علمای حوزه است.

رستمی نجف آبادی در اشاره به دیگر فواید فقه مقارن گفت: این فقه می تواند تحول و تکاملی در فقه مذاهب اسلامی ایجاد کرده و برای فقیه نسبت به حکمی که صادر می کند، اطمینان قلبی ایجاد کند.

وی همچنین تأکید کرد که مقتضای طبیعی و عقلی اجتهاد حقیقی، فقه مقارن است.

عضو هیأت علمی دانشگاه مذاهب اسلامی در ادامه به بررسی منابع فقه مقارن پرداخت و گفت: اختلاف فقهای مذاهب اسلامی به مبانی و منابع آنها بر می گردد، ریشه اختلافات فقهی بین مذاهب بر اساس این منابع است و این منابع هم به علم کلام باز می گرد، پس ریشه اختلافات هم به علم کلام برمی گردد.
 

رستمی نجف آبادی تصریح کرد:مستند و مرجع فقهای مذاهب اسلامی در فتاوی، به قرآن، سنت، اجماع، عقل، قیاس، استحسان، عرف، عادت، عمل صحابه و ... باز می گردد، که در  این موارد ممکن است، نزاع های لفظی هم وجود داشته باشد ولی ثمره عملی یکی است.

وی خاطر نشان کرد که شاخص ترین موارد اختلاف بین فقهای اهل سنت و شیعه، قیاس است که اختلافات درون مذهبی و برون مذهبی است.

رستمی نجف آبادی اظهار کرد:علاوه بر قرآن و سنت اشتراکات فراوان دیگری داریم، اختلاف ما در موارد جزئی و فرعی است  و ما در 90 درصد موارد مشترکات داریم که باید برای مردم تبیین شود.

وی در پایان تأکید کرد که پویایی فقه، منوط به اجتهاد است، اجتهاد و فقه پویایی که در گرو فقه مقارن است.